Rijwielbelasting Nederlands Indië / Batavia
Laat ik beginnen met het feit dat ik op mijn 10e verjaardag (1940) een fiets kreeg van mijn ouders. Maar ja, wat gebeurt er. Ik liet hem buiten staan en de volgende dag was dat ding gejat. Mijn ouders hebben aangifte bij de politie gedaan en dat betekende dat er zo’n Indonesische agent aan huis kwam en het rijwiel werd aan hem helemaal beschreven. Maar geluk bij een ongeluk, er zat nog geen belastingplaatje op. De fiets werd ergens in Batavia aangehouden omdat het belastingplaatje ontbrak. Toen dezelfde agent de fiets kwam brengen, werd deze meteen herkend en aan ons terug gegeven.. Er werd wel meteen een belastingplaatje voor gekocht en aangebracht.
Nu even over de vorm van deze plaatjes; het waren plaatjes die per jaar werden uitgegeven. Ze leken heel erg veel op die plaatjes die kinderen vandaag de dag gebruiken om afbeeldingen op hand of arm over te brengen (transferplaatjes).
Ze zaten op een stuk papier gedrukt. Dit moest je in het water leggen en als het nat genoeg was, aan de voorkant van de buis aanbrengen, waarin de voorvork draait. Goed aandrukken en dan het geheel voorzichtig het papiertje eraf schuiven, dan bleef het plaatje zitten. Als de lijm gedroogd was kon je het er met geen mogelijkheid in zijn geheel er afhalen. Probeerde je dat dan ging onherroepelijk het plaatje kapot.
Je moest altijd een belastingplaatje op je fiets hebben, want anders kon je van de politie een boete krijgen. En denk erom, toen waren er nog niet zoveel fietsen en de “plisie” lette goed op.
Ik moet zeggen dat ik me niet goed kan herinneren hoe die plaatjes eruit zagen, maar het komt me voor de geest dat er een fietswiel op stond met daarin het jaartal. De indruk die ik heb, is rood van kleur. Dat stak goed af tegen de zwarte fiets; iedere fiets was toen zwart. Tot aan de Japanse bezettingstijd was die regel van kracht. Wat er buiten het kamp met deze belasting gebeurde, weet ik niet. In het kamp moesten wij al heel gauw onze fietsen inleveren. Na de oorlog was het een janboel. We hebben nog driejaar in Batavia gewoond, daar had ik weer een fiets.
A. Montijn, Lisse.
Wel is waar, geen transfer
maar naar nu bekend is
geworden, had iedere
stad of plaats een eigen
uiting van rijwielbelasting
in onze Rijks-gebiedsdelen