ARP-staatsman zag fascisme ook hier onafwendbaar

“als de linksen doorgaan met brutaal opereren”

Colijns flirt met Mussolini   1933

Wie dacht dat alle Nederlandse minister-presidenten toonbeelden van de democraten waren, kwam bedrogen uit. Hendrikus Colijn, gereformeerde leidsman die in de jaren twintig en dertig aan het roer stond van ons land sympathie had voor de Italiaanse fascistische dictator Benito Mussolini.
“Colijn vond vooral het idee van de strak georganiseerde staat en de daarmee samenhangende afschaffing van het kiesrecht interessant aan het fascisme”.
Hendrikus Colijn, die er als jonge KNIL-militair in Nederlands-Indië niet voor terugschrok inlandse vrouwen en kinderen dood te schieten, had Mussolini aan het einde van de jaren twintig een keer ontmoet. Als lijsttrekker voor de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) in 1933 haalde hij deze ontmoeting aan tijdens een toespraak in Rotterdam.

Colijn vertelde dat hij de Italiaanse dictator had gevraagd welke wantoestanden in zijn land hadden geleid tot de vestiging van de fascistische dictatuur. Mussolini had hem ten geantwoord: de volslagen machteloosheid van de regering die door een onredelijke volksvertegenwoordiging werd getiranniseerd. En over vijfentwintig jaar is het bij u precies zoals het hier was”, zou de “Duce” eraan hebben toegevoegd. Colijn had toen nog geglimlacht en het niet willen geloven, maar begin jaren dertig was hij gaan twijfelen. Nederland leed onder de economische recessie en het pacifisme met de gebroken geweertjes vierde hoogtij.